سیاستگزاران، نهادهای غیردولتی، مؤسسات خیریه و کارآفرینان در سرتاسر دنیا، توجه فزایندهای نسبت به «نوآوری اجتماعی» به عنوان ابزاری برای پرداختن به مشکلات مختلف، از فقر و بیخانمانی گرفته تا تخریب محیط زیست، نشان دادهاند. اما معنای حقیقی این اصطلاح چیست؟ این اصطلاح به عنوان یک مفهوم نسبتاً جدید، فاقد معنای ثابت است. در معنای گسترده، این اصطلاح میتواند به خدمات و محصولات جدید، یا فرایندها، قوانین و مقررات جدید اشاره داشته باشد که به برآورده شدن یک نیاز اجتماعی، مانند کاهش تعداد افراد بیخانمان در خیابانها، تحصیل کودکان، یا حصول اطمینان از اینکه کالاها بهطور مستمر برای دستمزد عادلانه تولید میشوند، کمک میکند. مزایای نوآوری اجتماعی در هر کجا که انجام شود، بهجای افراد، به کل جامعه تعلق دارد، اگرچه در برخی از موارد، پروژههای نوآوری اجتماعی میتوانند سود و بازده سرمایهگذاری نیز دربر داشته باشند.
با رواج و عمومیت یافتن مفهوم نوآوری اجتماعی، تلاشهای بیشتری برای نظم بخشیدن به این رشته، با تعریف واضح و روشن این اصطلاح و تجزیه و تحلیل بهترین فعالیتها، صورت گرفته است. تاکنون تلاشهای کمی برای بررسی این مسئله انجام گرفته است که کشورها چگونه میتوانند نوآوری اجتماعی را ترویج کرده و افراد جامعه را قادر به نوآوری سازند. هدف این شاخص و گزارش هیئت دولت نیز بررسی این مسئله بوده و با همکاری بنیاد نیپون انجام شده است.
شاخص نوآوری اجتماعی 2016، ظرفیت نوآوری اجتماعی در 45 کشور ـ از گروه 20 و کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعهی اقتصادی ـ و کشورهای دیگر را مورد ارزیابی قرار داده تا برخی روندهای قابلتوجه در اقتصادهای درحالتوسعه را به تصویر بکشد. کشورهای حاضر در این شاخص، بر اساس چهار معیار، امتیاز میگیرند که در مجموع، نشاندهندهی ظرفیت آنها برای توسعهی نوآوری اجتماعی خواهد بود:
چارچوب نهادی و سیاستی، دسترسی به بودجهی مالی، سطح کارآفرینی و گستردگی شبکههای جامعهی مدنی.[1]
مهمترین یافتههای شاخص و این مقاله عبارتاند از:
· ایالات متحده در صدر شاخص نوآوری اجتماعی 2016، با کسب 79 امتیاز از 100 امتیاز شده است. این کشور ابتدا در کارآفرینی و سپس در معیارهای چارچوب سیاستی و نهادی و تأمین بودجهی مالی، امتیاز کسب کرده، اما در کسب امتیاز از معیار عمق شبکهی جامعهی مدنی، موفق نبوده و رتبهی یازدهم را در میان کشورها به دست آورده است. باتوجهبه این که نوآوری اجتماعی از راهکارهای جزء به کل، بهجای دولت بزرگ نشأت میگیرد، و از اینرو هماهنگ با عقاید سیاسی غالب در ایالات متحده است، به نظر نمیرسد رتبهی آمریکا در این شاخص، جای شگفتی داشته باشد. اما این نتایج نشاندهندهی حمایت قانونی و سیاسی برای این مفهوم، برای مثال از طریق دفتر نوآوریهای اجتماعی و مشارکت مدنی و صندوق نوآوری اجتماعی که هردو در سال 2009 راهاندازی شدهاند نیز هست.
· بریتانیا، بهترین چارچوب سازمانی و حمایت سیاسی برای نوآوری اجتماعی را دارا است. بریتانیا رتبهی دوم را در مجموع کسب کرده و سیاستهای نوآوری اجتماعی آن، الگوهای مناسبی هستند که سایر کشورها میتوانند آن را معیاری برای خود قرار دهند. دولتهای متوالی در بریتانیا، قوانینی برای حمایت از پروژههای نوآوری اجتماعی و کسبوکارها وضع کردهاند، و این در حالی است که سیاستهایی مانند ابتکار «جامعهی بزرگ» از سال 15-2010 نیز، بودجهی مالی و حمایت سازمانی برای نوآوریهای زیادی را فراهم کردهاند.
· کرهی جنوبی در منطقهی آسیا-اقیانوسیه، در صدر است، و رتبهی دوازدهم را دارد. اگرچه این کشور فاقد استراتژی ملی نوآوری اجتماعی است، اما از شرکتهای اجتماعی حمایت کرده و بودجهی مالی و یارانه برای این کسبوکارها ارائه میکند. شهر سئول با ابتکارهای فراوان مانند دادههای باز و ارتباطات مستقیم، در نوآوری اجتماعی پیشتاز بوده است: این شهر شامل 90% اطلاعات عمومی، شامل پروژههای پیشنهادی توسط مقامات شهری بوده و پیشنهادها و نظرات شهروندان را برای بهبود پروژهها، به کار گرفته است.
· ژاپن و اسپانیا در میان برجستهترین کشورهای ناکارآمد قرار دارند. با در نظر گرفتن سطح درآمد، رتبهی پایینتری نیز برای ژاپن دور از ذهن نیست: اکثر نوآوریهای اجتماعی، بودجهی خصوصی دریافت کردهاند (اگرچه شرکتهای غیرانتفاعی میتوانند درخواست کمک از دولت مرکزی داشته باشند)، و عوامل اجتماعی، از خطرپذیری کارآفرینی جلوگیری میکنند. به همین ترتیب، اسپانیا (ردهی 28م) با رتبهای پایینتر از کنیا (27م) در شاخص، قابلتوجه است: اگرچه این کشور در نوآوریهای اتحادیهی اروپا مشارکت دارد، اما آگاهی کمی در رابطه با نوآوری اجتماعی به عنوان یک مفهوم یکپارچه در این کشور وجود دارد و همچنین فاقد استراتژیها و بودجهی مالی در سطح ملی است.
· نوآوری اجتماعی نیازمند اطلاعات است، اما کشورهای کمی به اندازهی کافی دادههای باز دارند. متخصصان، سیاستهای مربوط به شفافیت اطلاعات را یکی از عناصر سازنده در نوآوری اجتماعی، بهویژه در ارائهی خدمات اجتماعی در سطح جامعه میدانند. در این شاخص، EIU (واحد اطلاعات اکونومیست)، تنها به نُه کشور، امتیاز بالا را اعطا کرده است، که نشان میدهد آیا دولتها، اطلاعات مربوطه را جمعآوری و منتشر میکنند یا نه، و آیا در رابطه با تأثیر و نیاز به نوآوری اجتماعی، تحقیق و بررسی میکنند: بلژیک، شیلی، دانمارک، فرانسه، آلمان، لهستان، سوئد، بریتانیاا و ایالات متحده.
· چارچوبهای قانونی برای شرکتهای اجتماعی، هنوز محدود هستند. یکی از عوامل بسیار مهم این است که آیا یک کشور، دارای چارچوب قانونی برای شرکتهای اجتماعی هست یا نه. تعریف این ساختارها، باعث تشویق کارآفرینان اجتماعی شده، از مدیران حمایت قانونی به عمل میآورد، و ابهامات مربوط به تعاریف را از بین میبرد. تاکنون، این چارچوبها بهجای قانون، استثناء بودهاند: تنها هفت کشور در این شاخص، دارای این قوانین هستند، درحالیکه 12 کشور دیگر، طرحهایی برای اجرای این مقررات دارا میباشند. شرکتهای سهامی عام در بریتانیا (که در سال 2006 تأسیس شدهاند) و شرکتهای سودآور ایالات متحده (از سال 2010)، معیارهای جهانی به شمار میروند.
· کانادا بهترین محیط مالی برای نوآوری اجتماعی را داراست. کانادا (ردهی سوم)، تعهد یکپارچهی خود برای تأمین مالی نوآوری اجتماعی در سالهای اخیر را هم در سطح ملی و هم استانی، از طریق نوآوریهایی مانند تأسیس صندوق نوآوری اجتماعی جامعه و دانشگاه و صندوق بازنشستگی اجتماعی انتاریو، نشان داده است. این کشور همچنین سابقهی طولانی در نوآوریهای مربوط به تأمین مالی، مانند ایجاد صندوق سرمایهگذاری توسعهی اقتصادی نوا اِسکوشیا، داشته است که به سرمایهگذاران امکان دریافت اعتبار مالیاتی در جوامع محلی را میدهد و در سال 1999 آغاز به کار کرده است.
· تأمین مالی، هدف نهایی نیست. خطری که از لحاظ تأمین مالی و سرمایهگذاری بیشتر، نوآوری و شرکتهای اجتماعی را تهدید میکند این است که خود تأمین مالی، و نه پرداختن به مسائل اجتماعی، به یک هدف تبدیل شده و پروژهها یا شرکتها، بیش از حد مدیون حامیان مالی خود هستند. با توجه انحصاری به صرفهجویی در هزینه برای مقامات دولتی یا سودآوری برای سرمایهگذاران (مثلاً از لحاظ اوراق قرضهی تأثیر اجتماعی یا بازده مورد انتظار از شرکتهای اجتماعی)، نگرانی این است که ستون مربوط به پروژههای نوآوری اجتماعی، بالاتر از سایر برنامههای اجتماعی که بهطور مستقیم دریافت بودجه داشتهاند، خواهد بود.
امور آموزش شرکت BRS
تهران سعادت آباد خیابان سپیدار پلاک ۱۰
تلفن : ۰۲۱۲۶۷۶۰۰۰۱
www.BRSMENA.com
www.BRS.ir
#ایزو #استاندارد #مدیریت #ممیزی #مشاوره #سیستم_کیفیت #ایزو۹۰۰۱ #ایزو۲۲۰۰۰ #ایزو۴۵۰۰۱ #ایزو۱۴۰۰۱#استاندارد #دادهکاوی
منبع : https://brs.ir/node/173